Do Towarzystwa Przyjaciół Wolsztyńskiej Parowozowni dotarła bardzo zła informacja. Około dwa miesiące temu w Wielkopolskim Zakładzie Spółki PKP CARGO S.A. zapadła formalna decyzja o kasacji sześciu zabytkowych wagonów przypisanych do niedawna Parowozowni Wolsztyn. Najstarszy wagon pochodzi jeszcze z 1915 roku. Dokładnie chodzi o następujące wagony:
- typ: Cp12 (DRG Heizwagen -04), seria: Oy, numer: 050 060, prod. 1915 Linke-Hofmann, Breslau
- typ: BC4i-37, seria: Brx, numer: 020 466, prod. 1938, Niemcy
- typ: 43A1, seria: Bhixt, numer: 17561, prod. 1961, HCP
- typ: 101A seria: Bhixt, numer: 91161, prod. 1962, HCP
- typ: 102A seria: Bhixt, numer: 91329, prod. 1966, HCP
- typ: 102A seria: Bhixt, numer: 91368, prod. 1966, HCP
Szczególną troską i chwilą “zatrzymania się” zasługują dwa wagony, ale postaram się opisać wszystkie typy wagonów, które są omawiane w artykule. Pierwszy z nich, który pochodzi z 1915 roku to niewątpliwie ciekawy wagon tzw. “Heizwagen”, który służył jako wagon ogrzewczy w celu ogrzewania zestawionych wagonów osobowych. Zbudowany w zakładach Linke-Hofmann-Werke / Breslau, który mieścił się we Wrocławiu. W tamtych czasach był to największy zakład przemysłowy we Wrocławiu i jeden z największych producentów wagonów i lokomotyw w Europie. Wagon oznaczony jako Cp12 jest wagonen trzyosiowym. Wagon po swojej skończonej służbie ostatnie lata spędził przy lokomotywowni na stacji Poznań Główny. Został odstawiony wspólnie z pozostałymi wagonami, które PKP CARGO planuje zezłomować.
Kolejnym wagonem, który znalazł się na liście to prawdziwa gratka dla pasjonata kolei. Jest to unikalny w skali całego kraju wagon budowy niemieckiej ( dawniej posiadał oznaczenie BC4i-37, wagon jest pozbawiony harmonii i mostków posiada jednak zabudowane na jednym z czół wagonu przejścia nożycowe, po roku 1956 na PKP oznaczony jako “ABrx” ), który potocznie określany jest jako tzw. “Eilzugwagen”. Wyprodukowany w 1937 roku ( Bauart 37 ).
Źródło: http://www.wgk.cal.pl/data/media/162/DSC02080.jpg
Następną całą serią, którą ma trafić do fizycznej likwidacji to tzw. “ryflaki” czyli bardzo popularne bezprzedziałowe wagony osobowe, które były eksploatowane w ruchu wewnętrznego na Polskich Kolejach Państwowych. “Ryflaki” to cała seria wagonów o typie 43A / 101A / 102A. Geneza tych wagonów powstała w ówczesnych Zakładach Przemysłu Metalowego Hipolita Cegielskiego w Poznaniu ( HCP obecnie FPS ) w 1957 roku. Wtedy właśnie zakłady rozpoczęły produkcję wagonów typu 43A. Produkcja była kontynuowana do roku 1962, a w jej wyniku powstało 547 wagonów podstawowych i 127 wagonów pochodnych w wersjach rozwojowych. Wagony typu 43A zaprojektowano z myślą o podmiejskim ruchu osobowym, w praktyce okazały się jednak znacznie bardziej uniwersalne i pracowały także w ruchu dalekobieżnym nierzadko na pociągach wyższej kategorii. Wagon 43A był jedną z pierwszych polskich konstrukcji, która zmieniła linię nadwozia charakterystyczną dla produkowanej od 1947 roku, wagonów rodziny 1A oraz pochodnych. Wagony rodziny 43A można rozpoznać po uchylnych oknach burtowych oraz wnękach w ścianach czołowych, mieszczące pierwotnie mostek oraz harmonię. W ostatnim okresie służby wiele wagonów przebudowano likwidując mostki i zabudowując wałki gumowe co łatwo można rozpoznać. Większość wagonów 43A została wycofana z ruchu jeszcze przez 2000 rokiem.
Źródło: http://www.skansen.hg.pl/1/foto/43a.jpg
Dokumentację do wagonów o typie 101A opracowano w 1959 roku kiedy to równocześnie pracowano nad wagonem motorowym o typie 5M ( na PKP jako seria SN80 ). 101A miały służyć jako wagon doczepny do SN80, w znacznej mierze wagon projektowano wzorując się na produkowanych wagonach typu 43A. W jego konstrukcji zmianie uległ kształt ścian czołowych, które wraz z czołownicą przesunięto do końca zewnętrznych ścian bocznych i górnej linii dachu. Modyfikacja pudła zwiększyła długość wagonu, suwane drzwi w ścianach czołowych zastąpiono odchylnymi. Dokonane zmiany miały na celu zwiększenie szczelności i zapobiegnięciu przedostawaniu się spalin do przestrzeni pasażerskiej. Wagon otrzymał nowe, opuszczane okna, które były umieszczone w metalowej ramie. W układzie biegowym zastosowano nowe wózki (typu 101A), o rozstawie osi zmniejszonym do 2,5m, w których usprężynowanie belki bujakowej realizowały sprężyny śrubowe. Rekonstrukcji poddano także belkę bujakową wraz z gniazdem oparcia pudła. Niestety wózek nadal posiadał tradycyjne widłowe prowadzenie maźnic.
Źródło: http://www.skansen.hg.pl/1/foto/101a.jpg
Wagony są o tyle ciekawe, iż zachowało się w nich sporo oryginalnych elementów m.in. końcowe lampy sygnałowe, uchwyty do tarcz sygnału końca pociągu czy wywiewki na dachu wagonu.
W maju 2010 roku, odstawione wagony: Cp12, BC4i-37, 43A, 101A oraz 102A zostały umyślnie podpalone… Później w opłakanym stanie zostały przetransportowane na poznańskie Franowo… A dziś, czeka ich niepewny los..
Pozdrawiam
Aleksander Majewski
